Wie wist twee jaar geleden wat een R-getal was? Inmiddels is iedereen een beetje corona-expert. Na een middagje surfen op het internet heeft menigeen het zelfvertrouwen om te beweren dat ‘de wetenschap’ en overheidsinstituten als het RIVM er niks van begrijpen. Ook de pers heeft het moeilijk. Journalisten worden op straat aangevallen. Er is een reeks alternatieve mediakanalen ontstaan. Het Deense Ekstra Bladet heeft zich verontschuldigd voor haar weinig kritische berichtgeving tijdens de corona-pandemie. Wat is er in ’s hemelsnaam gebeurd? Vanuit het perspectief van de maansknopen (zie ook m'n blog over de magie van de maansknopen) was de tijd het afgelopen anderhalf jaar rijp voor een nieuwe omgang met waarheid, wetenschap, feiten en betekenis. Die thema’s beheersten volgens verwachting inderdaad het nieuws. En hoe. Maar veel zijn we er niet mee opgeschoten. Waar ging het mis?
Zuider maansknoop in Boogschutter: vasthouden aan overtuigingen
Tussen 4 juni 2020 en 22 december 2022 stond de zuider maansknoop in Boogschutter.
In de astrologie symboliseert de zuider maansknoop een diep ingeprent emotioneel reactiemechanisme dat ons houvast biedt, maar ook vasthoudt. Als een platgelopen route in de sneeuw leidt hij ons in cirkels langs vertrouwde plaatsen waar niets nieuws te leren is. Dat is makkelijk lopen, maar vooruit kom je niet. Boogschutter is het teken van overtuigingen en intuïtie en wordt geassocieerd met reizen, filosofie en religie. Het is een avontuurlijk teken dat eropuit trekt om betekenis te vinden. De Boogschutter heeft meer met de pijl dan met de boog. In confrontatie met andere culturen, gedachtesystemen of geloofsovertuigingen leert de Boogschutter zijn eigen perspectief kennen. Hoe ziet een uitgesleten pad langs deze thematiek eruit?
Mensen met een zuider maansknoop in Boogschutter zijn gewend hun intuïtie te volgen en hun eigen perspectief te ontwikkelen. Ze zijn misschien priester geweest, of hoogleraar. Ze voelen zich veilig als zij gelijk krijgen, omdat ze in hun visie op de wereld bevestigd willen worden. Je kunt je voorstellen dat een priester niet graag zijn congregatie verliest. Bij zuider maansknoop staat er op het gebied van overtuigingen iets op het spel. Hoewel mensen met deze plaatsing vaak een sterke intuïtie hebben en daadwerkelijk aanvoelen hoe ‘het zit’, krijgen ze dat tegenover anderen zelden goed over het voetlicht. Ze hebben moeite hun intuïties onder woorden te brengen. Daardoor lopen ze het gevaar steeds meer aan hun eigen gelijk vast te houden en open gesprekken uit de weg te gaan. Het bruisende van de Boogschutter vindt z’n Waterloo in zinnen als: “Dat zie je toch zelf ook wel in?”, of “Dat is toch logisch?”. Heeft iemand het afgelopen anderhalf jaar iets van deze dynamiek gemerkt? De vraag stellen, is hem beantwoorden.
Zelfs instituties die eigenlijk tot taak hebben onderzoekend te zijn, zoals de media en de wetenschap, zijn in deze periode steeds meer ‘de juiste’ mening gaan verdedigen. Het coronaspektakel maakte bijvoorbeeld zichtbaar dat wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van vaccins of de mortaliteit van een virus inmiddels dient ter onderbouwing van een overtuiging in plaats van andersom. De positie van de maansknopen in Boogschutter suggereert dat hier een veiligheidsbehoefte in het spel was. Het gelijk krijgen of ‘de juiste overtuiging hebben’ gaf mensen het gevoel veilig te zijn, zelfs als die houding het nemen van effectieve maatregelen blokkeerde. Liever overtuigend zijn dan open kaart spelen en het risico lopen een gelovige te ‘verliezen’ aan de verkeerde mening. Vandaar dat veel gesprekken die eigenlijk over gezondheid en immuniteit hadden moeten gaan, werden platgeslagen tot een ‘ja’ of ‘nee’ tegen vaccins. Wie niet vóór ons was, was tégen ons. De vraag hoe we onze immuniteit en weerstand tegen dit virus konden vergroten, verschoof zo naar de achtergrond. En uiteraard verloren overheden, media en de wetenschap door deze houding ook aan geloofwaardigheid.
Nieuwsgierigheid en communicatie als antwoord
De noorder maansknoop suggereert hoe we de stagnerende dynamiek van de zuider maansknoop kunnen loslaten. Een noorder maansknoop in Tweelingen daagt ons uit om ons eigen gelijk tussen haakjes te zetten en met frisse moed op onderzoek uit te gaan. De Tweelingen houden zich niet bezig met grote visies en verbeten overtuigingen. De kernwoorden van Tweelingen zijn nieuwsgierigheid en communicatie. Ze willen steeds iets nieuws leren en feiten verzamelen. Ze praten graag, maar kunnen ook goed luisteren.
De suggestie die de noorder maansknoop doet, is niet bedoeld als vervanging voor de houding die past bij de zuider maansknoop. Het gaat er veeleer om deze twee kanten van dezelfde medaille meer in balans te brengen. Op het gebied van de zuider maansknoop is er altijd iets gestold dat pas weer vloeibaar wordt met een beetje hulp van de noorder maansknoop. Mensen met een noorder maansknoop in Tweelingen zullen aanvankelijk niet veel ophebben met ‘objectieve feiten’ en communicatie. Die zullen ze oppervlakkig vinden. Ze moeten leren dat deze belangrijk zijn om hun intuïtie verder te ontwikkelen. Die intuïtie gaat namelijk niet om de waarheid, maar hun waarheid. Elk perspectief op de betekenis van de wereld is uiteindelijk onwaar omdat het slechts één perspectief is. Maar die perspectieven hebben wel een plaats. Als iemand het gevoel heeft K2 te moeten beklimmen, hoeft dat niet voor iedereen de weg naar een betekenisvol leven te zijn. In het ervaren van zin en betekenis wandelen we uiteindelijk allemaal onze eigen weg en moeten we soms de vrijheid claimen om op onderzoek uit te gaan. Als we dat doen, hoeven we niet bang te zijn dat een ander het anders ziet dan wij. Die bergbeklimmer heeft de boekenwurm iets te vertellen en vice versa. De wereld waarin wij leven is juist ook bijzonder omdat je er vanuit oneindig veel perspectieven naar kunt kijken. Dat inzicht brengt ons dicht bij een synthese van Boogschutter en Tweelingen.
Het afgelopen anderhalf jaar hebben de Tweelingen zich wel degelijk doen gevoelen. We zijn haast gestikt in de grafiekjes! De feiten en de wetenschap werden ook vaak expliciet als oplossing aangedragen. Met heeft de klok van een gezonde Tweelingenhouding zeker horen luiden. De spreekwoordelijke klepel was open communicatie over oplossingen zonder bij voorbaat de eigen visie te verdedigen. En daar hebben we weinig van gezien. Een voorbeeld is de opkomst van het factchecken. Het idee daarachter is heel goed: laten we zorgen dat we in het publieke debat beschikken over de juiste feiten, zodat we op basis daarvan een gezamenlijke visie kunnen ontwikkelen. Dit voorkomt dat je in parallelle werelden komt te leven vol ‘alternatieve feiten’. Wat je ziet gebeuren is dat factchecking wordt gebruikt om platforms als Facebook en Spotify ‘veilig’ te houden. Factchecking is geen open zoektocht naar feiten, maar een wapen om ‘verkeerde meningen’ buiten de deur te houden.
En toch hebben we iets geleerd
Ondanks dat we de energie van de maansknopen het afgelopen anderhalf jaar naar mijn idee niet optimaal hebben benut, heeft het eindeloze gekissebis toch de behoefte aan betere communicatie en meer nieuwsgierigheid zichtbaar gemaakt. Een mooi voorbeeld is de reactie op de eerste persconferentie van Ernst Kuipers als nieuwe minister van VWS (die plaatsvond na de wissel van de maansknopen naar nieuwe tekens). Hij werd er van alle kanten op gewezen dat zijn grafiekjes niet klopten. Zijn reactie was als vanouds: de kritiek was onterecht, de getallen klopten wel degelijk enzovoort. Maar de energie is eruit. Zo’n opstelling kan eigenlijk niet meer. We zijn – door schade en schande – toch wel wijzer geworden.
Ik vraag me af wat er was gebeurd als een astroloog in juni 2020 op tv was verschenen en gezegd zou hebben: Lieve mensheid, probeer deze periode te gebruiken om je bewust te worden van je neiging om in je eigen gelijk te blijven hangen. Het komend anderhalf jaar zal iedereen onzekerheid over de eigen visie ervaren. Blijf nieuwsgierig. Besef dat deze energie je vraagt je eigen intuïtie meer te vertrouwen en deze te ontwikkelen. Als je dat durft, zul je zien dat je ook meer open kunt staan voor de overtuiging van anderen. Die overtuiging is voor die persoon net zo belangrijk als jouw overtuiging voor jou. Verzamel samen feiten en praat met elkaar over wat deze betekenen. Zo kunnen jullie elkaars perspectief verrijken.
